SOCHOŃ JAN, ks. ur. 17 sierpnia 1953 r. w Wasilkowie (Podlasie), profesor zwyczajny UKSW, kierownik Katedry Filozofii Kultury, filozof, teolog, poeta, eseista, krytyk literacki, biograf i wydawca pism ks. Jerzego Popiełuszki. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego nr 5 w Białymstoku; w 1972 zdał maturę. Następnie studiował filologię polską w Filii Uniwersytetu Warszawskiego (UW) w Białymstoku. Po otrzymaniu w 1977 magisterium na podstawie pracy: Język poetycki Bolesława Leśmiana [prom. dr Andrzej Goreń], pracował w Bibliotece UW – w Białymstoku, równocześnie uczestnicząc w działaniach ruchu literackiego, zwanego Nową Prywatnością. W 1979 roku podjął studia teologiczne na Akademickim Studium Teologii Katolickiej w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym św. Jana Chrzciciela w Warszawie, które ukończył w 1984, otrzymując magisterium za pracę: Koncepcja filozofii w pismach ks. Józefa Tischnera (próba opisu) [prom. prof. dr hab. Bronisław Dembowski. W tym roku otrzymał święcenia kapłańskie i do 1985 pracował jako wikariusz najpierw w Lubochni, a następnie w Jabłonnie. Równocześnie w 1981–85 studiował filozofię na Papieskim Wydziale Teologicznym – Sekcji św. Jana Chrzciciela w Warszawie, zakończoną kanonicznym egzaminem licencjackim i otrzymaniem licencjatu z teologii na podstawie rozprawy: Filozofia- Symbol religijny – Język [prom. prof. dr hab. Bronisław Dembowski]. W tym czasie nawiązał współpracę z redakcjami pism „Przegląd Katolicki” (od 1984) oraz „Powściągliwość i Praca” (od 1986), która kontynuował z przerwami i w późniejszych latach.
W 1986 wykładał historię literatury polskiej i historię filozofii w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym św. Jana Chrzciciela w Warszawie. W tymże roku rozpoczął studia doktoranckie na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, w trakcie których był przez rok 1987/88 na stypendium naukowym w Paryżu. Związał się ze środowiskiem filozoficznym skupionym wokół prof. Mieczysława A. Krąpca i s. prof. Zofii Józefy Zdybickiej. Pod naukową opieką tej ostatniej napisał pracę doktorską i obronił ją w 1991: Ateizm. Wizja Etienne Gilsona [ prom. prof. dr hab. Zofia Józefa Zdybicka, recenzenci: prof. dr hab. Mieczysław A. Krąpiec i prof. dr hab. Bronisław Dembowski]. Prace z zakresu filozofii chrześcijańskiej, a także przekłady z języka francuskiego i łaciny drukował w pismach teologicznych. Pod koniec lat osiemdziesiątych nawiązał współpracę z Polskim Radiem jako autor audycji poświęconych zagadnieniom filozoficznym, teologicznym i literackim. Kontynuował także twórczość literacką i krytycznoliteracką. Wiersze, recenzje, artykuły drukował m.in. na łamach pism: „Nowe Książki” (od 1991), „Zeszyty Literackie”(od 1989), „Więź” (od 1989 do 1999). W 1992 roku został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Prowadził wykłady na temat środków społecznego przekazu (1992-93) oraz zajęcia zlecone ze stylistyki utworów dziennikarskich (1992) na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej (ATK) w Warszawie. W 1992 wszedł w skład redakcji „Trzeźwymi bądźcie”.
W 1994-95 pracował na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej ATK (od 1999 Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) w Warszawie, od 1995 na stanowisku adiunkta w Katedrze Filozofii. W 1999 uzyskał tam habilitację w zakresie filozofii na podstawie oceny ogólnego dorobku naukowego i rozprawy Monistyczne ujęcia rzeczywistości w filozofii europejskiej. Studium historyczno-hermeneutyczne [recenzenci: prof. dr hab. Mieczysław A. Krąpiec, prof. dr hab. Andrzej Bronk, prof. dr hab. Edmund Morawiec]. W 2000-04 współpracował z redakcją katolicką Telewizji Polskiej. W 2002 objął funkcję redaktora naczelnego rocznika „Studia z filozofii Boga, religii i człowieka”, wydawanego przez UKSW (dotychczas 7 tomów). W tymże roku otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 2002 został kierownikiem Sekcji Filozofii Bytu, Boga i Religii w Instytucie Filozofii na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej UKSW. W 2002 zaczął wykładać także w Wyższej Szkole Handlu i Finansów Międzynarodowych w Warszawie. W 2005 uzyskał tytuł naukowy profesora, a w 2006 stanowisko profesora zwyczajnego na UKSW. W 2007 objął kierownictwo Katedry Filozofii Kultury na UKSW. W 2008 wszedł w skład komitetu redakcyjnego pism „Studia Philosophiae Christianae” (UKSW), „Ethos”, do Rady Naukowej Instytutu Jana Pawła II, a w 2016 został powołany przez Walne Zebranie Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II na członka czynnego tego Wydziału. W 2016 zatwierdzono jego kandydaturę na Konsultora Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Episkopacie Polskim.
Od 2001 należał do zespołu biorącego udział w pracach nad procesem beatyfikacyjnym Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki oraz w opracowaniu jego monografii o charakterze hagiograficznym. W 2002 rozpoczął współpracę z International Institute for Hermeneutics (Kanada) oraz z wydawanym przez nich pismem „Hermeneutic Series”. Został członkiem Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu, oddziału Societá Internazionale Tommaso d’Aquino (w 2000), Polskiego Towarzystwa Filozoficznego (w 2001), Towarzystwa Naukowego KUL (w 2006), Polskiego PEN Clubu (w 2009). Większość książek Jana Sochonia zyskiwała uznanie w środowisku naukowym i literackim. Pojawiło się bardzo wiele omówień i recenzji jego prac w pismach zarówno typowo filozoficznych (na przykład „Edukacja Filozoficzna”, „Kwartalnik Filozoficzny”, „Człowiek w Kulturze”, Roczniki Filozoficzne”, „Warszawskie Studia Teologiczne”, „Łódzkie Studia Teologiczne”, „Christianitas”), jak też w periodykach społeczno-kulturalnych („Twórczość”, „Kwartalnik Artystyczny”, „Topos”, „Akcent”, „Tytuł”, „Więź”, „Przegląd Powszechny”). Niektóre z książek – zwłaszcza „Spór o rozumienie świata”, „Bóg i język, „Ateizm” – wywoływały ogólnopolską dyskusję i były wielokrotnie cytowanie w pracach polskich autorów. Jan Sochoń otrzymał też wiele nagród naukowych (nagrodę II stopnia Rektora UKSW za wybitne osiągnięcia badawcze, nagrodę Feniksa w latach 2003, 2016, Ogólnopolską Nagrodę Literacką im. Franciszka Karpińskiego, nominację do nagrody „Nike”, medal Fundacji im. Ks. Janusza St. Pasierba za istotny wkład w utrwalanie pamięci o postaci i dziele tego wybitnego kapłana, uczonego i poety.
Jan Sochoń jest cenionym nauczycielem akademickim, popularyzatorem myśli filozoficznej, uczestnikiem sympozjów i konferencji organizowanych przez polskie środowiska uniwersyteckie i literackie, łącząc w ten sposób teoretyczny i dydaktyczno-praktyczny wymiar swej refleksji naukowej. W ramach Katedry Filozofii Kultury inicjuje coroczne sesje naukowe, panele i konserwatoria. Przy współudziale studentów, doktorantów i współpracowników urządza Warszawskie Dni Filozofii. Systematycznie współpracuje z wieloma czasopismami, m. in. z „Nowymi Książkami”, „Recogito” (Paryż, pismo internetowe), „Człowiekiem w Kulturze”, „Toposem”; „Migotaniami”, „Teologią Polityczną”), także Polskim Radiem (tu audycje autorskie poświęcone filozofii, teologii i literaturze) i Telewizją Polską. Należy również do autorów, którzy brali udział w opracowywaniu haseł problemowych do „Powszechnej Encyklopedii Filozofii”, wydawanej przez Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. Mieszka i pracuje w Warszawie.
GŁÓWNE PUBLIKACJE: (wybór)
Książki naukowe
– U drzwi Godot. Szkice o poezji, filozofii i teologii, Warszawa 1995;
– Słownik pojęć zmistyfikowanych, Białystok 1996;
– Spór o rozumienie świata. Monizujące ujęcia filozofii europejskiej. Studium historyczno-hermeneutyczne, Warszawa 1998;
– Bóg i język, Warszawa 2000;
– Porzucić świat absurdów. Z Mieczysławem A. Krąpcem rozmawia Ks. Jan Sochoń, Lublin 2002;
– Przygodność i tajemnica. W kręgu filozofii klasycznej, Warszawa 2003;
– Ateizm, Warszawa 2003;
– Religia jako odpowiedź, Warszawa 2008;
– Tama. Opowieść o życiu i męczeństwie księdza Jerzego Popiełuszki, Kraków 2010
– Poszukiwanie literatury, Warszawa 2012;
– Religia w projekcie postmodernistyczny Lublin 2012;
– Jak żyć chrześcijaństwem?, Warszawa 2014.
– Człowiek i twórczość. Szkice z filozofii kultury, Lublin 2016.
Książki popularnonaukowe
– Merton, Lubochnia i literatura, Włocławek 1985;
– Zdania, przecinki, kropki, Poznań 1998;
– O życiu, które podoba się Bogu. Świadectwa i medytacje, Warszawa 1999;
– Rekolekcje z księdzem Jerzym, Kraków 2001, wyd. 2 2009;
– Prawdę warto pokochać, Katowice 2002;
– Dziennik z życia, Poznań 2005;
– List do mojego księdza, Pelplin 2007;
– Ksiądz Jerzy Popiełuszko, Kraków 2010 (trzy wydania);
Prace edytorskie
– Spalony raj. Antologia młodej poezji religijnej. Wybór, przedmowa i opracowanie, Warszawa 1986;
– J. St. P, Wiersze wybrane. Wybór i opracowanie, Warszawa1988;
– Szaropolskie srebro. Wiersze księży. Wybór, opracowanie i posłowie, Warszawa 1992;
– ks. J. Popiełuszko, Kazania 1982-1984. Wstęp i opracowanie, Warszawa1992;
– ks. J. St. Pasierb, Po walce z aniołem. Posłowie i wybór, Warszawa 1996;
– ks. J. Popiełuszko, Dotknięcie Boga. Myśli, modlitwy, wywiady. Wybór, opracowanie i przedmowa, Warszawa 2000;
– B. Leśmian, Nieskończoność róży. Wybór i posłowie, Warszawa 1999;
– ks. J. Popiełuszko, Myśli wyszukane. Wybór, Kraków 2001;
– K. Wojtyła, Ukryty blask. Wybór i posłowie, Warszawa 2003,
– Modlitewnik literacki. Klęcznik ze słów, Warszawa 2017.
Książki poetyckie
– Wita mnie lęk…, Warszawa 1986;
– Brzęk dzwonków. Wybór wierszy, Warszawa 1993;
– Modlitwa z muzyką, Warszawa 1996;
– Wszystkie zmysły miłości, Warszawa 1997;
– Czarna flaga. Wiersze wybrane i nowe, Pelplin 2001;
– Ogień dobrej śmierci. Wiersze nowe 1997–2000, Warszawa 2001;
– Gorycz, Pelplin 2003;
– W miłości zdarza się wszystko. Wiersze z lat 2001 – 2004, Pelplin 2004;
– Bagaż podręczny, Sopot 2005;
– Poza kamień, Warszawa 2006;
– Intencje codzienne, Rzeszów 2019;
– Powtórzenie raju, Pelplin 2010;
– Uspokój się, Galeria Autorska, Bydgoszcz 2010;
– Podróż z magami. Wiersze świąteczne, Bydgoszcz 2011;
– Wizerunek, Gdańsk 2013;
– Obrót koła, Pelplin 2014.
– Sandały i pierścień, Sopot 2015;
– Półmrok, Paryż 2016;
– Strzałka czasu, Toruń 2017.