Spalony raj. Antologia młodej poezji religijnej

Spalony raj. Antologia młodej poezji religijnej
»
różni autorzy

Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1986

1986
Jan Sochoń - Wybór, przedmowa i opracowanie.

W 1986 roku Jan Sochoń opracował antologię wierszy religijnych Spalony raj. Rzecz wydana w Wydawnictwie Archidiecezji Warszawskiej. Słowem: teza powinna gonić tezę. Tym bardziej, że posłowie napisał ks. Jan Twardowski. Z jakimż więc zdumieniem odnalazłem tam wiersze wybitnych i wybitniejszych poetów współczesnych, niekoniecznie „uduchowionych” zgodnie z podtytułem antologii; choćby S. Barańczaka – poety, który nie wiem ile psalmów by nie przetłumaczył nie otrzepie się z wczesnomłodzieńczej fascynacji filozofią niejakiego Marksa. Wartość tej antologii polega na odnalezieniu w „religijności” zwątpienia, a także usytuowanie poezji polskiej (każdej poezji, nawet tej najbardziej świeckiej, agnostycznej – lecz nie obrazoburczej) w obszarze wielosetletniej kultury chrześcijańskiej, która (chciał nie chciał) kształtowała każdego z nas, bez względu na tzw. okoliczności „doraźne”. Stąd tytuł Spalony raj. Dlatego nie dotknęła mnie supozycja pewnej pani profesor, która w encyklopedycznej publikacji, napisała o moim wierszu „Modlitwa oszukanych” z antologii Sochonia, że korzystam z topiki chrześcijańskiej do wyrażania treści nie do końca religijnych. Dlaczego o tym piszę? Bo można było inaczej: jak w antologii Od Staffa do Wojaczka, jak z Broniewskim i Jastrunem. Sochoniowi chodziło jednak o coś innego: zapytanie o „funkcję okoliczności w tworzeniu idei”. Nawet, jeśli te „idee” bywają nam obce, niezrozumiałe, bądź nieprzyswajalne. Tak zrozumiałem „tezę” Jana Sochonia. Księdza. Oczywiście Spalony raj nie zrobił takiej kariery, jak antologie Marxa i panów Drozdowskiego i Urbankowskiego. Ale w kontekście powracających dyskusji ideologicznych akurat przypomniałem sobie tę mądrą antologię i tego mądrego księdza, który (mam nadzieję) nie tylko z filozoficznego obowiązku przyswoił sobie teorie K. Marksa.
 
Czesław Markiewicz
 



kategoria: